رگهای واریسی وریدهای متورمی هستند که درست زیر پوست پاها، پاها یا مچ پا ظاهر می شوند. وقتی دیوارههای سیاهرگ شما ضعیف هستند و دریچههای شما درست کار نمیکنند، خون در رگ شما برگشت میکند. این باعث برآمدگی های آبی و بنفش می شود. درمانها میتوانند مؤثر باشند، اما رگهای واریسی میتوانند بازگردند. برای بیشتر افراد، واریس مشکل بزرگی نیست.وریدهای واریسی اغلب بر روی رگهای پا تأثیر میگذارند. به این دلیل که ایستادن و راه رفتن باعث افزایش فشار در رگ های پایین تنه می شود.
برای بسیاری از افراد، واریس به سادگی یک نگرانی زیبایی است. وریدهای عنکبوتی، شکل معمول و خفیف واریس نیز همینطور هستند. اما این عارضه می تواند باعث درد و ناراحتی شود. گاهی اوقات آنها به مشکلات سلامتی جدی تری منجر می شوند.
علائم واریس
وریدهای واریسی ممکن است باعث درد نشوند. علائم این عارضه عبارتند از:
- رگهایی که به رنگ بنفش تیره، آبی یا همرنگ پوست هستند. بسته به رنگ پوست، این تغییرات ممکن است سخت تر یا راحت تر دیده شوند.
- رگ هایی که پیچ خورده و برآمده به نظر می رسند. آنها اغلب شبیه طناب روی پاها هستند.
هنگامی که علائم دردناک وریدهای واریسی وجود دارد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس درد یا سنگینی در پاها.
- سوزش، ضربان، گرفتگی عضلات و تورم در ساق پا.
- درد شدیدتر پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت.
- خارش در اطراف یک یا چند ورید.
- تغییر رنگ پوست در اطراف ورید واریسی.
رگهای عنکبوتی مانند رگهای واریسی هستند، اما کوچکتر هستند. این رگها نزدیکتر به سطح پوست هستند و ممکن است شبیه تار عنکبوت باشند.
رگهای عنکبوتی روی پاها ایجاد میشوند، اما میتوانند روی صورت نیز دیده شوند. اندازه آنها متفاوت است و اغلب شبیه تار عنکبوت هستند.
علت واریس
واریس، سیاهرگهای متورم و پیچخوردهای هستند که معمولاً در پاها دیده میشوند. علت اصلی واریس دقیقاً مشخص نیست، اما عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند. در اینجا برخی از این عوامل را بررسی میکنیم:
- ضعف یا اختلال در دریچههای وریدی:
سیاهرگها دارای دریچههای یک طرفه هستند که خون را به سمت قلب هدایت میکنند و از برگشت آن جلوگیری میکنند.
اگر این دریچهها ضعیف شوند یا به درستی کار نکنند، خون میتواند در سیاهرگها جمع شود و باعث تورم و پیچخوردگی آنها شود.
- فشار بالا در سیاهرگها:
فشار زیاد در سیاهرگها میتواند به دریچهها آسیب برساند و باعث واریس شود.
برخی از عوامل که میتوانند باعث افزایش فشار در سیاهرگها شوند عبارتند از:
ایستادن یا نشستن طولانی مدت
اضافه وزن یا چاقی
بارداری (به دلیل فشار رحم بر روی سیاهرگهای لگن)
یبوست مزمن
پوشیدن لباسهای تنگ
تومورهای لگنی یا شکمی
لخته شدن خون در سیاهرگها (ترومبوز ورید عمقی)
- عوامل ژنتیکی:
اگر یکی از اعضای خانواده شما سابقه واریس داشته باشد، احتمال ابتلا شما به این بیماری بیشتر است.
به نظر میرسد که ژنها در ساختار و عملکرد دیواره و دریچههای سیاهرگها نقش دارند.
- سن:
با افزایش سن، دیواره و دریچههای سیاهرگها ممکن است ضعیفتر شوند و احتمال بروز واریس بیشتر شود.
- جنسیت:
زنان بیشتر از مردان به این عارضه مبتلا میشوند، به احتمال زیاد به دلیل تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری و قاعدگی.
- سایر عوامل:
آسیب به سیاهرگها یا دریچهها
سابقه جراحی یا ضربه به پاها
برخی بیماریهای خاص
درمان
درمان وریدهای واریسی ممکن است شامل اقدامات مراقبت از خود، جورابهای فشاری، و جراحی یا روشها باشد. روشهای درمان واریس اغلب به صورت سرپایی انجام میشود. یعنی اغلب در همان روز به خانه می روید. در اینجا برخی از روشهای درمانی این عارضه آورده شده است:
روشهای درمانی غیر جراحی:
تغییر سبک زندگی: این روش شامل اقداماتی مانند ورزش منظم (به ویژه پیادهروی)، اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت، حفظ وزن سالم، بالا نگه داشتن پاها هنگام استراحت، و پوشیدن جورابهای واریس (جورابهای طبی با فشار مناسب) است. این روشها میتوانند به بهبود گردش خون و کاهش علائم کمک کنند.
داروها: برخی از داروها میتوانند به کاهش التهاب و درد مرتبط با واریس کمک کنند. داروهایی مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن اغلب استفاده میشوند. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای دیگر را برای بهبود گردش خون نیز تجویز کند.
اسکلروتراپی: در این روش، پزشک یک محلول شیمیایی را به داخل رگهای واریسی تزریق میکند تا آنها را مسدود کند. این کار باعث میشود که رگها به تدریج کوچک شده و از بین بروند. این روش اغلب برای رگهای کوچکتر واریسی استفاده میشود.
درمان با لیزر یا فرکانس رادیویی : در این روشها از انرژی لیزر یا فرکانس رادیویی برای بستن رگهای واریسی استفاده میشود. این روشها معمولاً برای رگهای بزرگتر واریسی مورد استفاده قرار میگیرند و کمتر تهاجمی از عمل جراحی هستند. بعد از این روشها معمولاً نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست.
روشهای جراحی:
جراحی واریس: این روش شامل برداشتن رگهای واریسی با استفاده از برشهای کوچک در پوست است. امروزه کمتر از روشهای کمتر تهاجمی مانند لیزر یا رادیوفرکوئنسی استفاده میشود.
عوامل خطر
دو عامل خطر اصلی برای واریس عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: اگر سایر اعضای خانواده واریس داشته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز دچار این عارضه شوید.
- چاقی: اضافه وزن فشار بیشتری بر رگ ها وارد می کند.
موارد دیگری که ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد عبارتند از:
سن: افزایش سن باعث ساییدگی و پارگی دریچه های وریدها می شود که به کنترل جریان خون کمک می کند. با گذشت زمان، این سایش باعث میشود که دریچهها اجازه دهند مقداری خون به داخل سیاهرگها برگردد، جایی که جمع میشود.
جنسیت: زنان بیشتر به این عارضه مبتلا می شوند. هورمون ها تمایل دارند دیواره رگ ها را شل کنند. بنابراین تغییر در هورمون ها قبل از دوره قاعدگی یا در دوران بارداری یا یائسگی ممکن است یک عامل باشد. درمان های هورمونی، مانند قرص های ضد بارداری، ممکن است خطر ابتلارا افزایش دهند.
بارداری : در دوران بارداری، حجم خون در بدن افزایش می یابد. این تغییر به کودک در حال رشد کمک می کند، اما همچنین می تواند رگ های پا را بزرگتر کند.
ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی: حرکت به جریان خون کمک می کند.
عوارض واریس
زخم ها: زخمهای دردناک میتوانند روی پوست در نزدیکی رگهای واریسی، بیشتر در نزدیکی مچ پا ایجاد شوند. یک نقطه تغییر رنگ روی پوست اغلب قبل از ایجاد زخم شروع می شود. اگر فکر می کنید زخم پا دارید، فوراً به متخصص مراقبت های بهداشتی خود مراجعه کنید.
لخته شدن خون: گاهی اوقات، رگهای عمیق در پاها بزرگتر می شوند. ممکن است باعث درد و تورم پا شوند. برای درد یا تورم مداوم پا به دنبال کمک پزشکی باشید. این می تواند به معنای لخته شدن خون باشد.
خونریزی: به ندرت رگهای نزدیک به پوست می ترکند. این عمدتا فقط باعث خونریزی جزئی می شود. اما نیاز به کمک پزشکی دارد.
تورم پا: واریس طولانی مدت می تواند باعث تورم پاها شود.
پیشگیری
داشتن جریان خون بهتر و تون عضلانی ممکن است خطر ابتلا به واریس را کاهش دهد. همان روش هایی که ناراحتی ناشی از رگ های واریسی را درمان می کنید می تواند به پیشگیری از آنها کمک کند. موارد زیر را امتحان کنید:
- به غیر از جوراب های فشرده، از کفش های پاشنه بلند یا جوراب های تنگ استفاده نکنید.
- نحوه نشستن یا ایستادن خود را اغلب تغییر دهید.
- از یک رژیم غذایی پر فیبر و کم نمک استفاده کنید.
- ورزش کنید.
- هنگام نشستن یا دراز کشیدن پاهای خود را بالا بیاورید.
- وزن مناسبی داشته باشید.