آرتریت تورم و حساس شدن یک یا چند مفصل است. علائم اصلی آرتریت درد و سفتی مفاصل است که معمولا با افزایش سن بدتر می شود. شایع ترین انواع آرتریت، آرتروز و آرتریت روماتوئید است.
استئوآرتریت باعث می شود غضروف – بافت سخت و لغزنده ای که انتهای استخوان ها را در جایی که مفصل تشکیل می دهند – می پوشاند – تجزیه شود. آرتریت روماتوئید بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می کند و از پوشش مفاصل شروع می شود.
کریستال های اسید اوریک، که زمانی که اسید اوریک بیش از حد در خون شما وجود دارد تشکیل می شوند، می توانند باعث نقرس شوند. عفونتها یا بیماریهای زمینهای مانند پسوریازیس یا لوپوس میتوانند انواع دیگر آرتریت را ایجاد کنند.
درمان بسته به نوع آرتریت متفاوت است. اهداف اصلی درمان آرتریت کاهش علائم و بهبود کیفیت لیتیوم است
آرتروز یا استروآرتیت
شایع ترین نوع آرتریت، استئوآرتریت شامل آسیب ساییدگی و پارگی به غضروف مفصل می شود – پوشش سخت و نرم روی انتهای استخوان ها جایی که مفصل را تشکیل می دهند. غضروف انتهای استخوان ها را بالشتک می کند و حرکت تقریباً بدون اصطکاک مفصل را امکان پذیر می کند، اما آسیب کافی می تواند منجر به ساییدگی استخوان به طور مستقیم روی استخوان شود که باعث درد و محدودیت حرکت می شود. این ساییدگی می تواند در طی سالیان متمادی رخ دهد یا با آسیب یا عفونت مفصل تسریع شود.
استئوآرتریت همچنین باعث تغییراتی در استخوان ها و زوال بافت های همبند می شود که ماهیچه را به استخوان متصل می کند و مفصل را کنار هم نگه می دارد. اگر غضروف مفصل به شدت آسیب ببیند، پوشش مفصل ممکن است ملتهب و متورم شود.
علائم آرتروز
شایع ترین علائم و نشانه های آرتریت مفاصل را شامل می شود. بسته به نوع آرتریت، علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد
- سفتی
- تورم
- سرخی
- کاهش دامنه حرکتی
عوامل خطر
- سابقه خانوادگی. برخی از انواع آرتریت در خانواده ها دیده می شود، بنابراین اگر والدین یا خواهر و برادر شما این اختلال را داشته باشند، ممکن است احتمال ابتلا به آرتریت بیشتر باشد.
- سن خطر بسیاری از انواع آرتریت – از جمله استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و نقرس – با افزایش سن افزایش می یابد.
- جنسیت شما زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند، در حالی که اکثر افرادی که به نقرس، نوع دیگری از آرتریت، مبتلا هستند، مردان هستند.
- آسیب مفاصل قبلی افرادی که ممکن است در حین انجام یک ورزش مفصل آسیب دیده باشند، در نهایت احتمال ابتلا به آرتروز در آن مفصل بیشتر است.
- چاقی. حمل وزن اضافی به مفاصل، به ویژه زانوها، باسن و ستون فقرات فشار وارد می کند. افراد چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتریت هستند.
علت آرتروز
آرتروز یک اختلال التهابی است که باعث درد و stiffness مفاصل میشود. عوامل مختلفی میتوانند باعث بروز آرتروز شوند، که شامل موارد زیر است:
- سن: با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به آرتروز افزایش مییابد. مفاصل معمولاً با گذشت زمان دچار فرسودگی میشوند.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی میتواند در ایجاد آرتروز نقش داشته باشد. برخی از انواع آرتروز، مانند آرتروز روماتوئید، میتوانند ارثی باشند.
- جنس: زنان بیشتر از مردان به آرتروز مبتلا میشوند، به خصوص پس از یائسگی.
- اضافه وزن: وزن اضافی میتواند فشار زیادی را بر روی مفاصل، به ویژه مفاصل زانو، وارد کند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
- آسیبهای قبلی: آسیبهای ناشی از جراحات ورزشی یا حوادث میتوانند به بروز آرتروز در آینده منجر شوند.
- فعالیتهای شغلی و ورزشی: برخی مشاغل و ورزشها که شامل حرکات مکرر یا فشار زیاد بر مفاصل هستند، میتوانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
- عوامل التهابی: برخی بیماریها و اختلالات التهابی میتوانند موجب آرتروز شوند. به عنوان مثال، آرتروز روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که میتواند مفاصل را تحت تأثیر قرار دهد.
- اختلالات متابولیک: بیماریهایی مانند نقرس که به تجمع اسید اوریک در مفاصل مربوط میشود، میتوانند باعث آرتروز شوند
درمان
رمان آرتروز به نوع و شدت بیماری، سن بیمار و وضعیت کلی سلامتی او بستگی دارد. چند رویکرد اصلی برای مدیریت و درمان آرتروز شامل موارد زیر است:
- داروها:
داروهای ضد درد: داروهایی مانند استامینوفن و داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
داروهای ضد التهابی: داروهای استروئیدی (مانند پردنیزون) در موارد حاد و شدید میتوانند تجویز شوند.
داروهای تغییر دهنده بیماری (DMARDs): برای آرتروز روماتوئید، DMARDs ممکن است برای جلوگیری از پیشرفت بیماری تجویز شوند. - تغییرات در شیوه زندگی:
استراحت و فعالیت متناسب: استراحت کافی و انجام فعالیتهای مناسب میتواند به کنترل علائم کمک کند.
کنترل وزن: کاهش وزن اضافی میتواند فشار بر مفاصل را کاهش دهد و عوارض ناشی از آرتروز را کم کند.
تغذیه مناسب: رژیم غذایی متعادل و مصرف مواد مغذی مناسب میتواند به بهبود وضعیت کلی کمک کند. برخی مواد غذایی ضد التهابی مانند ماهیهای چرب، میوهها و سبزیجات میتوانند مفید باشند. - فیزیوتراپی و تمرینات:
فیزیوتراپی: تکنیکهای فیزیوتراپی میتواند به بهبود عملکرد مفاصل و کاهش درد کمک کند.
تمرینات منظم: فعالیتهای کم-impact مانند پیادهروی، شنا و دوچرخهسواری میتوانند به حفظ دامنه حرکتی و تقویت عضلات کمک کنند. - درمانهای جایگزین:
طب سوزنی: برخی افراد از طب سوزنی برای کاهش درد استفاده میکنند.
ماساژ: ماساژ نیز میتواند به آرامش عضلات و کاهش استرس کمک کند. - جراحی:
در موارد شدید که سایر روشها مؤثر نباشند، جراحی میتواند گزینهای باشد. این شامل تعویض مفصل (آرتروپلاستی) یا آرتروسکوپی برای تصحیح مفاصل آسیبدیده است.
پیشگیری
پیشگیری از آرتروز میتواند شامل تغییراتی در سبک زندگی و عادات روزانه باشد که به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک میکند. در اینجا به برخی از روشهای پیشگیری از آرتروز اشاره میکنم:
- کنترل وزن:
کاهش وزن اضافی: اضافه وزن میتواند فشار زیادی بر روی مفاصل، به ویژه زانوها، وارد کند. پیگیری یک رژیم غذایی متوازن و فعالیتهای ورزشی منظم میتواند به کاهش وزن کمک کند. - فعالیت بدنی منظم:
تمرینات منظم: ورزش منظم و متعادل میتواند عملکرد مفاصل را بهبود بخشد و از بروز آرتروز جلوگیری کند. فعالیتهایی مانند پیادهروی، شنا و دوچرخهسواری بهترین گزینهها هستند.
تمرینات تقویتی: تقویت عضلات اطراف مفاصل میتواند از آسیب دیدن آنها در طولانیمدت جلوگیری کند. - رژیم غذایی سالم:
مصرف غذاهای ضد التهابی: میوهها، سبزیجات، غلات کامل و ماهیهای چرب (مثل سالمون و ساردین) میتوانند به کاهش التهاب کمک کنند.
اجتناب از مصرف زیاد نمک و شکر: این مواد میتوانند خطر بیماریهای مزمن و التهاب را افزایش دهند. - حفظ وضعیت صحیح بدنی:
نکتههای ارگونومیک: استفاده از تکنیکهای صحیح در نشستن، ایستادن و بلند کردن اشیاء میتواند از آسیب مفاصل جلوگیری کند. - استراحت و بازسازی:
استراحت کافی: خواب کافی و استراحت به بدن کمک میکند تا خود را بازسازی کند و در برابر فیلمهای دردناک آرتروز مقابله کند. - پیشگیری از آسیب:
حفاظت از مفاصل: در فعالیتهای ورزشی از محافظتهای مناسب استفاده کنید و از آسیبهای ورزشی جلوگیری کنید. - مراقبتهای پزشکی:
معاینات دورهای: معاینههای پزشکی منظم میتواند به شناسایی زودهنگام مشکلات مفصلی کمک کند و درمانهای پیشگیرانه را آغاز کند.
مدیریت بیماریهای مزمن: بیماریهایی مانند دیابت و نقرس میتوانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند. مدیریت این بیماریها به پیشگیری از آرتروز کمک میکند.
تشخیص
تشخیص بیماری آرتروز نیازمند ترکیبی از معاینات بالینی، تاریخچه پزشکی و آزمایشهای تشخیصی است. در ادامه مراحل کلی تشخیص آرتروز را بررسی میکنیم:
- تاریخچه پزشکی:
پزشک از شما در مورد علائم و نشانههای بیماری، مدت زمان آنها، شدت و محلی که درد احساس میشود، سوال میپرسد.
اطلاعاتی درباره سابقه خانوادگی آرتروز، آسیبهای قبلی و سایر بیماریها نیز جمعآوری میشود. - معاینه فیزیکی:
پزشک مفاصل آسیبدیده را بررسی میکند تا علائمی مانند ورم، درد، قرمزی یا محدودیت دامنه حرکتی را شناسایی کند.
ممکن است پزشک حرکات مفاصل را ارزیابی کند تا کاهش دامنه حرکتی را تشخیص دهد. - آزمایشهای تصویری:
رادیوگرافی (X-ray): این تست برای مشاهده تغییرات در ساختار مفاصل، از جمله نازک شدن غضروف و تشکیل استخوانهای اضافی (اسپورت) استفاده میشود.
MRI (تصویربرداری با رزولوشن بالا): در موارد پیچیدهتر، MRI میتواند جزئیات بیشتری از بافتهای نرم و ساختارهای مفصلی فراهم کند.
سونوگرافی: این روش برای مشاهده مایعات اضافی در مفاصل و تشخیص التهابات کاربرد دارد. - آزمایشات خونی:
آزمایشهای عموماً به دنبال نشانگرهای التهابی و آنتی بادیهای خاص: از جمله آزمایشهای مربوط به آرتروز روماتوئید و سایر اختلالات خودایمن.
آزمایشهای دیگر: مانند سطح اسید اوریک (برای تشخیص نقرس) و آزمایشهای شیمیایی برای بررسی عملکرد کلیه و کبد. - تست مایع مفصلی:
در برخی موارد، پزشک ممکن است مایع را از مفصل گرفته و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال کند تا وجود عفونت، بلورها (مثل بلورهای اسید اوریک در نقرس) یا سایر تغییرات تشخیص داده شود.