تب مالت یک عفونت مشترک بین انسان و دام است که توسط جنس باکتریایی بروسلا ایجاد می شود. این باکتری از طریق مصرف مواد غذایی آلوده، تماس مستقیم با حیوان آلوده یا استنشاق ذرات معلق در هوا از حیوانات به انسان منتقل می شود. این بیماری یک بیماری قدیمی است که با نامهای مختلفی از جمله تب مدیترانهای، تب حلقکننده معده و تب مواج شناخته میشود. انسان ها میزبان تصادفی هستند، اما بروسلوز همچنان یک نگرانی عمده بهداشت عمومی در سراسر جهان است و شایع ترین عفونت مشترک بین انسان و دام است.
علائم و نشانه های بروسلوز ممکن است شامل تب، درد مفاصل و خستگی باشد. عفونت معمولا با آنتی بیوتیک قابل درمان است. با این حال، درمان چند هفته تا چند ماه طول می کشد و عفونت می تواند عود کند.
بروسلوز صدها هزار نفر و حیوان را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد. اجتناب از لبنیات خام و انجام اقدامات احتیاطی هنگام کار با حیوانات یا در آزمایشگاه می تواند به پیشگیری از بروسلوز کمک کند.
علائم تب مالت
پس از قرار گرفتن در معرض باکتری، علائم بروسلوز دو تا چهار هفته یا بیشتر طول می کشد. علائم ممکن است برای ماه ها یا سال ها ظاهر شوند و از بین بروند، از جمله:
- تب
- لرز
- عرق می کند
- ضعف
- خستگی
- درد مفاصل، عضلات و کمر
- سردرد
- کاهش وزن بی دلیل
ممکن است علائم تب مالت برای هفته ها یا ماه ها ناپدید شده و سپس عود کند. برخی از افراد مبتلا به بروسلوز مزمن هستند و علائم را حتی پس از درمان سال ها تجربه می کنند. نشانه های طولانی مدت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- تب های مکرر
- التهاب پوشش داخلی حفره های قلب (اندوکاردیت)
- التهاب مفاصل (آرتریت)
- آرتریت استخوان های ستون فقرات (اسپوندیلیت)
- آرتریت مفاصل محل اتصال ستون فقرات و لگن (ساکروایلیت)
علت بیماری تب مالت
حیوانات مختلفی می توانند به تب مالت مبتلا شوند، از جمله:
بزها
گوسفند
گاو
سگ ها
سپس انسان می تواند از حیوانات آلوده به این بیماری مبتلا شود.
این باکتری می تواند از طریق:
بلع (خوردن)
استنشاق (تنفس)
تماس با زخم باز
به همین دلیل است که اگر زمان زیادی را در کنار حیوانات بگذرانید، شانس بیشتری برای ابتلا به بروسلوز دارید. این خطر به ویژه برای افرادی که در تماس با ادرار، خون یا بافت حیوانات هستند، زیاد است.
جفت حیوانی نیز ممکن است به باکتری بروسلا آلوده شود. اگر به حیوانی برای زایمان کمک کنید ممکن است در معرض باکتری قرار بگیرید. خوشبختانه بروسلوز به ندرت از طریق تماس اتفاقی با حیوانات خانگی منتقل می شود.
افرادی که محصولات حیوانی خام می خورند یا می نوشند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بروسلوز هستند. شیر و پنیر پاستوریزه نشده و همچنین گوشت خام می توانند ناقل باکتری بروسلا باشند.
اگر لبنیات خام یا فرآورده های گوشتی را از مناطقی از جهان که این بیماری در آنها شایع تر است، مانند آسیا، آفریقا و بسیاری از مناطق اروپا بخورید، شانس ابتلا به تب مالت بیشتر است.
بروسلوز به ندرت از انسانی به انسان دیگر منتقل می شود. با این حال، می تواند از طریق شیردهی یا تماس جنسی منتقل شود. عفونت بدون تماس با خون یا بافت نادر است.
تشخیص تب مالت
تب مالت یا بروسلوز، یک بیماری عفونی است که توسط باکتریهای جنس بروسلا ایجاد میشود.برخی از روشهای تشخیص عبارتند از:
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی:
- تاریخچه پزشکی: پزشک در مورد سابقه تماس با دام آلوده، مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و علائم شما سوال خواهد کرد.
- معاینه فیزیکی: در معاینه فیزیکی ممکن است علائمی مانند تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی، بزرگ شدن کبد و طحال، درد مفاصل و عضلات مشاهده شود.
آزمایشهای خون:
- آزمایش کشت خون: این آزمایش شامل کشت دادن نمونه خون در محیط مخصوصی برای رشد باکتری بروسلا است. اگر باکتری رشد کند، نشاندهنده عفونت است. این آزمایش معمولاً زمانبر است و حساسیت آن نیز پایین است.
- آزمایش سرمی (Serology): این آزمایشها آنتیبادیهای ضد باکتری بروسلا را در خون اندازهگیری میکنند. دو نوع آزمایش سرمی رایج عبارتند از:
- آزمایش رایت (Wright): یک آزمایش آگلوتیناسیون است که آنتیبادیهای IgM و IgG را شناسایی میکند.
- آزمایش کومبس رایت (Coombs Wright): یک آزمایش حساستر است که در صورت منفی بودن آزمایش رایت اولیه، توصیه میشود. این آزمایش آنتیبادیهای مسدودکننده را نیز شناسایی میکند.
- آزمایش PCR: آزمایش واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) میتواند DNA باکتری بروسلا را در خون شناسایی کند. این آزمایش سریعتر و حساستر از کشت خون است.
سایر آزمایشها:
- کشت مغز استخوان: در برخی موارد، ممکن است نمونهای از مغز استخوان برای کشت و بررسی برداشته شود.
- آزمایش مایع مفصلی: اگر مشکوک به درگیری مفصلی ناشی از بروسلوز باشد، ممکن است نمونهای از مایع مفصلی برای بررسی گرفته شود.
- آزمایش ادرار: در موارد نادر، ممکن است باکتری بروسلا در ادرار شناسایی شود.
- آزمایش مایع مغزی نخاعی: اگر مشکوک به درگیری سیستم عصبی مرکزی ناشی از بروسلوز باشد، ممکن است نمونهای از مایع مغزی نخاعی برای بررسی گرفته شود.
آزمایشهای تصویربرداری:
- سونوگرافی: برای بررسی بزرگ شدن کبد و طحال
- رادیوگرافی: برای بررسی درگیری مفاصل
- سی تی اسکن و MRI: در صورت درگیری اندامهای داخلی یا سیستم عصبی مرکزی
عوارض
تب مالت می تواند تقریباً هر قسمت از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله سیستم تولید مثل، کبد، قلب و سیستم عصبی مرکزی. بروسلوز مزمن ممکن است فقط در یک عضو یا در سراسر بدن شما عوارض ایجاد کند. عوارض احتمالی عبارتند از:
- التهاب پوشش داخلی حفره های قلب (اندوکاردیت): این یکی از جدی ترین عوارض بروسلوز است. اندوکاردیت درمان نشده می تواند به دریچه های قلب آسیب برساند یا از بین ببرد و علت اصلی مرگ و میر ناشی از بروسلوز است.
- آرتریت: التهاب مفاصل با درد، سفتی و تورم در مفاصل، به خصوص زانو، لگن، مچ پا، مچ دست و ستون فقرات مشخص می شود. درمان التهاب مفاصل ستون فقرات (اسپوندیلیت) یا مفاصلی که قسمت تحتانی ستون فقرات و لگن را به هم متصل میکنند (ساکروایلیت) میتواند بهخصوص سخت باشد و ممکن است باعث آسیب ماندگار شود.
- التهاب و عفونت طحال و کبد: بروسلوز همچنین می تواند طحال و کبد را تحت تاثیر قرار دهد و باعث بزرگ شدن آنها بیشتر از اندازه معمول خود شود.
- عفونت های سیستم عصبی مرکزی: اینها شامل بیماری های بالقوه تهدید کننده زندگی مانند التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع (مننژیت) یا التهاب خود مغز (آنسفالیت) می شود.
درمان
درمان تب مالت (بروسلوز) معمولاً شامل مصرف آنتیبیوتیکها به مدت طولانی است. هدف از درمان، ریشهکن کردن باکتری بروسلا از بدن و جلوگیری از عود بیماری است.رو ش های اصلی درمان عبارتند از:
آنتیبیوتیکها:
- ترکیب درمانی: معمولاً از ترکیب دو یا چند آنتیبیوتیک استفاده میشود تا از ایجاد مقاومت دارویی جلوگیری شود و اثربخشی درمان افزایش یابد.
- آنتیبیوتیکهای رایج: برخی از آنتیبیوتیکهای رایج مورد استفاده در درمان تب مالت عبارتند از:
- داکسیسایکلین: معمولاً به عنوان خط اول درمان استفاده میشود.
- ریفامپین: اغلب به همراه داکسیسایکلین استفاده میشود.
- استرپتومایسین یا جنتامایسین: این آمینوگلیکوزیدها ممکن است در موارد شدیدتر بیماری استفاده شوند.
- تری متوپریم-سولفامتوکسازول (کو تریموکسازول): ممکن است به عنوان جایگزین استفاده شود..
درمانهای کمکی:
- مسکنها و ضد التهابها: برای کاهش تب، درد و التهاب ممکن است از داروهای مسکن مانند استامینوفن یا داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن استفاده شود.
- استراحت: استراحت کافی به بدن کمک میکند تا با عفونت مقابله کند.
- مصرف مایعات: مصرف مایعات کافی به جلوگیری از کمآبی بدن کمک میکند.
- تغذیه مناسب: تغذیه مناسب و مصرف غذاهای مغذی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
پیگیری:
- ویزیتهای منظم: پیگیری منظم با پزشک در طول و بعد از دوره درمان ضروری است.
- آزمایش خون: ممکن است آزمایشهای خون برای بررسی پاسخ به درمان و اطمینان از ریشهکن شدن باکتری انجام شود.
- عود بیماری: در صورت عود بیماری، ممکن است نیاز به دوره درمان مجدد باشد.
نکات مهم در درمان
- تکمیل دوره درمان: قطع زودهنگام درمان میتواند منجر به عود بیماری یا ایجاد مقاومت دارویی شود.حتی اگر علائمی در شما وجود ندارد دوره درمان را کامل کنید
- مصرف منظم داروها: داروها باید طبق دستور پزشک و در زمانهای مشخص مصرف شوند.
- مراقبت از عوارض جانبی داروها: در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی ناشی از داروها، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- جلوگیری از انتشار بیماری: در طول دوره درمان و تا زمان بهبودی کامل، از تماس با افراد سالم خودداری کنید و نکات بهداشتی را رعایت کنید.
درمان در موارد خاص
- درگیری سیستم عصبی مرکزی (نوروبروسلوز): در صورت درگیری سیستم عصبی مرکزی، ممکن است نیاز به درمانهای تخصصیتری مانند مصرف کورتیکواستروئیدها باشد.
- بروسلوز در دوران بارداری: درمان بروسلوز در دوران بارداری باید با احتیاط انجام شود و ممکن است نیاز به تغییر داروهای مصرفی باشد.
- بروسلوز در کودکان: درمان بروسلوز در کودکان نیز باید با احتیاط انجام شود و دوز داروها بر اساس سن و وزن کودک تنظیم شود.
مهم است که بدانید درمان تب مالت باید تحت نظر پزشک انجام شود. خوددرمانی میتواند خطرناک باشد و منجر به عوارض جدی شود. اگر مشکوک به تب مالت هستید یا علائمی دارید که شما را نگران میکند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از تب مالت
برای کاهش خطر ابتلا به بروسلوز، اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهید:
- از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه خودداری کنید. بهتر است از شیر، پنیر و بستنی غیر پاستوریزه صرف نظر از منشأ آنها اجتناب کنید. اگر به کشورهای دیگر سفر می کنید، از مصرف لبنیات خام خودداری کنید.
- گوشت را کاملا بپزید. یک تکه کامل گوشت را بپزید تا به دمای داخلی(63 درجه سانتیگراد) برسد و بگذارید حداقل سه دقیقه استراحت کند. گوشت چرخ کرده را تا (71 درجه سانتیگراد) بپزید.تمام طیور، از جمله مرغ را تا (74 درجه سانتیگراد) بپزید.
- احتیاط های ایمنی را در محیط های کاری پرخطر رعایت کنید. اگر در آزمایشگاه کار می کنید، تمام نمونه ها را تحت شرایط ایمنی زیستی مناسب نگهداری کنید. کشتارگاه ها همچنین باید از اقدامات حفاظتی مانند جداسازی کف کشتار از سایر مناطق فرآوری و استفاده از لباس های حفاظتی پیروی کنند.
- حیوانات اهلی را واکسینه کنید. از آنجایی که واکسن بروسلوز زنده است، می تواند باعث ایجاد بیماری در افراد شود. هرکسی که هنگام واکسیناسیون حیوانی تصادفاً سوزن چوبی داشته باشد باید تحت درمان قرار گیرد.