بارداری خارج از رحم زمانی رخ می‌دهد که یک تخمک بارور شده در خارج از رحم، معمولاً در یکی از لوله‌های فالوپ، لانه‌گزینی می‌کند.
لوله‌های فالوپ، لوله‌هایی هستند که تخمدان‌ها را به رحم متصل می‌کنند. اگر تخمکی در آنها گیر کند، به نوزاد تبدیل نمی‌شود و در صورت ادامه بارداری، سلامت شما ممکن است در معرض خطر باشد.
متأسفانه، نجات بارداری امکان‌پذیر نیست. معمولاً باید با استفاده از دارو یا عمل جراحی برداشته شود.
بارداری خارج از رحم کجا اتفاق می‌افتد؟
تخمک قرار است از لوله‌های فالوپ شما پایین برود و خود را در دیواره رحم شما جاسازی کند، جایی که می‌تواند رشد کند. در یک بارداری خارج از رحم، تخمک در یکی از ساختارهای موجود در مسیر خود لانه‌گزینی می‌کند. شایع‌ترین جایی که این اتفاق می‌افتد، داخل لوله‌های فالوپ است. اکثر بارداری‌های خارج از رحم در اینجا اتفاق می‌افتند – حدود ۹۰٪.
علائم
علائم اولیه بارداری خارج از رحم می‌تواند بسیار شبیه به علائم معمول بارداری باشد. با این حال، ممکن است در طول حاملگی علائم دیگری از جمله موارد زیر را تجربه کنید:
خونریزی واژینال
درد در ناحیه پایین شکم، لگن و کمر
سرگیجه یا ضعف
اگر لوله فالوپ شما پاره شود، درد و خونریزی می‌تواند به اندازه‌ای شدید باشد که علائم دیگری ایجاد کند. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
غش
فشار خون پایین
درد شانه
فشار رکتوم یا مشکلات روده
هنگام پارگی لوله، ممکن است درد ناگهانی و شدید در ناحیه پایین شکم احساس کنید. این یک اورژانس پزشکی است. باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
چه چیزی باعث بارداری خارج از رحم میشود؟
در بیشتر موارد، شرایطی که حرکت تخمک را در لوله فالوپ شما کند یا مسدود می‌کند، باعث بارداری خارج از رحم میشود. این می‌تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
شما بافت اسکار، چسبندگی یا التهاب ناشی از جراحی قبلی لگن دارید.
لوله‌های فالوپ شما آسیب دیده‌اند، مثلاً به دلیل عفونت‌های مقاربتی
شما با یک لوله فالوپ با شکل نامنظم متولد شده‌اید.
شما توده‌ای دارید که لوله فالوپ شما را مسدود می‌کند.
چگونه بفهمم که در معرض خطر بارداری خارج از رحم هستم؟
عوامل خطر متعددی وجود دارد که می‌تواند احتمال ابتلا به بارداری خارج از رحم را افزایش دهد. اگر موارد زیر را داشته باشید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بارداری خارج از رحم باشید:
بارداری خارج از رحم قبلی.
سابقه بیماری التهابی لگن، عفونتی که می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار در لوله‌های فالوپ، رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم شما شود.
سابقه ناباروری. درمان ناباروری با لقاح آزمایشگاهی
آندومتریوز
عفونت‌های مقاربتی
وجود آی‌یودی در زمان لقاح
سابقه مصرف دخانیات
اگر متوجه شدید که باردار هستید و آی‌یودی (دستگاه داخل رحمی) در رحم دارید، یا سابقه بستن لوله‌های رحمی (بستن لوله‌ها) دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. بارداری خارج رحمی در این شرایط شایع‌تر است.
خطر ابتلا به این بیماری همچنین می‌تواند با افزایش سن افزایش یابد. زنان بالای ۳۵ سال در مقایسه با زنان زیر ۳۵ سال، در معرض خطر بیشتری هستند.
تا ۵۰٪ از زنانی که بارداری خارج رحمی را تجربه می‌کنند، هیچ یک از عوامل خطر فوق را ندارند.
عوارض
بارداری خارج از رحم یک اورژانس پزشکی است. رحم شما تنها عضوی است که می‌تواند جنین در حال رشد را در خود نگه دارد. لوله‌های فالوپ شما به اندازه کافی انعطاف‌پذیر نیستند. با رشد تخمک بارور شده، ممکن است پاره شوند. اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند باعث خونریزی داخلی شدید و تهدیدکننده زندگی شود. این خطرناک است. برای جلوگیری از آسیب به لوله فالوپ و سایر اندام‌ها، خونریزی داخلی و احتمالاً مرگ، باید فوراً درمان شود.
در طول بارداری خارج از رحم، تخمک بارور شده در ساختاری پیچیده میشود که می‌تواند برای چندین هفته خارج از رحم شما رشد کند. اما این ساختار معمولاً بین ۶ تا ۱۶ هفته پاره میشود. پارگی بارداری خارج از رحم می‌تواند باعث خونریزی شدید شود. اگر خونریزی متوقف نشود، ممکن است بدن شما به دلیل از دست دادن خون شروع به از کار افتادن کند و احتمال مرگ ناشی از آن افزایش یابد. اما قبل از پاره شدن درمان شود، به ندرت منجر به مرگ میشود.
اگر این ساختار پاره شود، ممکن است به لوله فالوپ متصل به آن آسیب برساند. پزشک شما ممکن است در طول جراحی لوله فالوپ را بردارد. اما شما دو لوله فالوپ دارید. اگر لوله فالوپ دیگر شما سالم باشد، هنوز هم می‌توانید باردار شوید. اما اگر لوله فالوپ دیگر شما آسیب دیده یا وجود ندارد، ممکن است مشکلات باروری داشته باشید. در این صورت، با پزشک خود در مورد راه‌های دیگر بارداری مانند IVF (لقاح آزمایشگاهی) صحبت کنید.
مراجعه به دکتر
در صورت مشاهده هرگونه علائم یا نشانه‌های بارداری خارج رحمی، از جمله موارد زیر، به پزشک مراجعه کنید:
درد شدید شکم یا لگن همراه با خونریزی واژینال
سبکی شدید سر یا غش
درد شانه
تشخیص و آزمایش‌ها
اکثر زنان تا زمانی که برای ویزیت قبل از زایمان، آزمایش خون یا سونوگرافی به پزشک مراجعه نکنند، نمی‌دانند که بارداری آنها خارج از رحم است. پزشک شما ممکن است بر اساس آنچه در این ویزیت اتفاق می‌افتد، به بارداری خارج از رحم مشکوک شود.
برای تشخیص بارداری خارج از رحم، پزشک شما چندین آزمایش انجام می‌دهد. این آزمایش ممکن است شامل معاینه لگن و تأیید بارداری باشد. این آزمایش‌ها عبارتند از:
آزمایش ادرار: این آزمایش شامل ادرار کردن روی نوار تست یا داخل یک فنجان در مطب پزشک و سپس فرو بردن نوار تست در نمونه ادرار است.
آزمایش خون: پزشک شما ممکن است خون شما را آزمایش کند تا ببیند چه مقدار هورمون گنادوتروپین جفتی انسان در بدن شما وجود دارد. بدن شما فقط در دوران بارداری این هورمون را تولید می‌کند. مقدار کم آن ممکن است نشان دهنده بارداری خارج از رحم باشد زیرا سطح این هورمون هنگام لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم به طرز چشمگیری افزایش می‌یابد.
آزمایش سونوگرافی: سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از ساختارهای داخلی بدن شما استفاده می‌کند.
اگر پزشک شما به پارگی رحم مشکوک باشد، می‌تواند کولدوسنتز نیز انجام دهد، اما این روش به ندرت استفاده میشود.
پس از تأیید بارداری خارج رحمی و تعیین محل لانه‌گزینی تخمک بارور شده، در مورد یک برنامه درمانی با شما صحبت خواهد کرد. بارداری خارج رحمی یک اورژانس است و درمان آن بسیار مهم است.
اگر بارداری خارج رحمی داشته باشید، چقدر طول می‌کشد تا متوجه شوید؟
پزشکان معمولاً در سه ماهه اول (تا هفته ۱۲ حاملگی) تشخیص می‌دهند. با این حال، اکثر زنان حدود هفته هشتم حاملگی متوجه بارداری خارج رحمی خود می‌شوند.
درمان
ارائه دهندگان خدمات درمانی، بارداری‌های خارج از رحم را با دارو یا جراحی درمان می‌کنند.
تخمک بارور شده نمی‌تواند به طور طبیعی در خارج از رحم رشد کند. برای جلوگیری از عوارض تهدیدکننده زندگی، بافت خارج رحمی باید برداشته شود. بسته به علائم شما و زمان تشخیص بارداری خارج رحمی، این کار ممکن است با استفاده از دارو، جراحی لاپاروسکوپی یا جراحی شکم انجام شود.
دارو
یک بارداری خارج رحمی اولیه بدون خونریزی ناپایدار اغلب با دارویی به نام متوترکسات درمان میشود که رشد سلول را متوقف کرده و سلول‌های موجود را حل می‌کند. این دارو به صورت تزریقی تجویز میشود. بسیار مهم است که قبل از دریافت این درمان، تشخیص بارداری خارج رحمی قطعی باشد.
پس از تزریق، پزشک شما آزمایش دیگری برای گنادوتروپین جفتی انسان (HCG) تجویز می‌کند تا مشخص شود که درمان چقدر خوب عمل می‌کند و آیا به داروی بیشتری نیاز دارید یا خیر.
روش‌های لاپاروسکوپی
سالپنگوستومی و سالپنژکتومی دو جراحی لاپاروسکوپی هستند که برای درمان برخی از بارداری‌های خارج رحمی استفاده می‌شوند. در این روش‌ها، یک برش کوچک در شکم، نزدیک یا در ناف ایجاد میشود. مرحله بعد، پزشک شما از یک لوله نازک مجهز به لنز دوربین و نور (لاپاراسکوپ) برای مشاهده ناحیه لوله استفاده می‌کند.
در سالپنگوستومی، حاملگی خارج رحمی برداشته میشود و لوله به حال خود رها میشود تا بهبود یابد. همچنین در سالپنژکتومی، حاملگی خارج رحمی و لوله هر دو برداشته می‌شوند.
همچنین یک عامل این است که آیا لوله فالوپ دیگر شما طبیعی است یا علائم آسیب قبلی را نشان می‌دهد.
جراحی اورژانسی
اگر حاملگی خارج رحمی باعث خونریزی شدید شود، ممکن است به جراحی اورژانسی نیاز داشته باشید. این کار را می‌توان به صورت لاپاراسکوپی یا از طریق برش شکمی (لاپاراتومی) انجام داد. در برخی موارد، لوله فالوپ را می‌توان نجات داد.
متوترکسات
در برخی موارد، پزشک شما ممکن است استفاده از دارویی به نام متوترکسات را برای جلوگیری از رشد تخمک بارور شده و پایان دادن به بارداری پیشنهاد کند. این دارو نباید به لوله‌های فالوپ شما آسیب برساند.
پزشک شما متوترکسات را به صورت یک تزریق به شما می‌دهد. این گزینه نسبت به جراحی کمتر تهاجمی است، اما نیاز به قرار ملاقات‌های پیگیری دارد تا پزشک شما بتواند سطح ر هورمون گنادوتروپین شما را کنترل کند. در این موارد، پیگیری مداوم مهم است. در موارد نادر، اگر سطح این هورمون با یک دوز به اندازه کافی کاهش نیابد، تزریق دوم متوترکسات ضروری است. درباره عوارض جانبی و خطرات احتمالی متوترکسات با پزشک خود صحبت کنید تا بدانید چه انتظاری باید داشته باشید.
بارداری‌های خارج از رحم چقدر رایج هستند؟
تعیین میزان آن دشوار است، اما یک مطالعه نشان می‌دهد که حدود ۱ مورد از هر ۵۰ بارداری در ایالات متحده خارج از رحم است. با رشد تخمک بارور شده، ممکن است بترکد و باعث خونریزی تهدیدکننده زندگی شود. در این صورت، فوراً به مراقبت پزشکی نیاز خواهید داشت. اگر آن را درمان نکنید، می‌تواند کشنده باشد. در واقع، بارداری‌های خارج از رحم علت اصلی مرگ و میر مرتبط با بارداری در سه ماهه اول هستند.
عوامل خطر
برخی از مواردی که احتمال این حاملگی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
بارداری خارج رحمی قبلی. اگر قبلاً این نوع بارداری را داشته‌اید، احتمال حاملگی مجدد نیز بیشتر است.
التهاب یا عفونت. عفونت‌های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا می‌توانند باعث التهاب در لوله‌ها و سایر اندام‌های مجاور شوند و خطر بارداری خارج رحمی را افزایش دهند.
درمان‌های باروری. برخی تحقیقات نشان می‌دهد زنانی که IVF یا درمان‌های مشابه انجام می‌دهند، احتمال بارداری خارج رحمی بیشتری دارند. خود ناباروری نیز ممکن است خطر را افزایش دهد.
جراحی لوله فالوپ. جراحی برای اصلاح لوله فالوپ بسته یا آسیب دیده می‌تواند خطر بارداری خارج رحمی را افزایش دهد.
انتخاب روش پیشگیری از بارداری. احتمال بارداری در هنگام استفاده از دستگاه (IUD) نادر است. با این حال، اگر با IUD باردار شوید، احتمال بارداری خارج رحمی بیشتر است.
سیگار کشیدن. سیگار کشیدن درست قبل از حاملگی می‌تواند خطر بارداری خارج رحمی را افزایش دهد. هرچه بیشتر سیگار بکشید، این خطر بیشتر میشود.
آیا می‌توان بعد از یک بارداری خارج رحمی دوباره حامله شد؟
بیشتر زنانی که سابقه این نوع حاملگی دارند، می‌توانند در آینده بارداری‌های موفقی داشته باشند. خطر بارداری خارج رحمی پس از یک بارداری بیشتر است. صحبت با پزشک در مورد علل و عوامل خطری که ممکن است باعث بارداری خارج رحمی در آینده شوند، مهم است.
حمایت ومقابله
این فقدان را بپذیرید و به خودتان زمان دهید تا سوگواری کنید. در مورد احساسات خود صحبت کنید و به خودتان اجازه دهید آنها را به طور کامل تجربه کنید.
برای حمایت به شریک زندگی، عزیزان و دوستانتان تکیه کنید. همچنین می‌توانید از یک گروه پشتیبانی، مشاور سوگواری یا سایر ارائه دهندگان خدمات سلامت روان کمک بگیرید.
بسیاری از زنانی که این نوع حاملگی را دارند، حاملگی سالم و آینده‌داری خواهند داشت. بدن زن معمولاً دو لوله فالوپ دارد.
اگر بارداری خارج رحمی داشته‌اید، خطر حاملگی مجدد شما افزایش می‌یابد. آزمایش خون اولیه برای همه زنانی که این نوع حاملگی را داشته‌اند توصیه میشود. آزمایش خون و سونوگرافی می‌تواند به پزشک شما هشدار دهد که آیا بارداری خارج رحمی دیگری در حال وقوع است یا خیر.
پیشگیری از بارداری خارج از رحم
هیچ راهی برای پیشگیری وجود ندارد
محدود کردن تعداد شرکای جنسی و استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی به جلوگیری از عفونت‌های مقاربتی کمک می‌کند و ممکن است خطر ابتلا به بیماری التهابی لگن را کاهش دهد.
سیگار نکشید. اگر سیگار می‌کشید، قبل از اقدام به بارداری آن را ترک کنید.
سخن پایانی
این نوع حاملگی می‌تواند غیرمنتظره و ترسناک باشد. احتمالاً احساسات زیادی از جمله غم، شوک و اضطراب را تجربه خواهید کرد. حتی اگر حاملگی شما برنامه‌ریزی نشده باشد، تجربه یک بارداری خارج از رحم می‌تواند باعث آسیب روحی شود. صحبت با شریک زندگی، ارائه دهنده خدمات درمانی یا یک متخصص سلامت روان می‌تواند در مدیریت احساساتتان مفید باشد. به مرور زمان، از یک بارداری خارج از رحم بهبود خواهید یافت. اگر بارداری بعدی در برنامه‌های شماست
