بیماری آسم یک بیماری مهم غیرواگیر (NCD) است که هم کودکان و هم بزرگسالان را مبتلا می کند و شایع ترین بیماری مزمن در بین کودکان است.
التهاب و باریک شدن راه های هوایی کوچک در ریه ها باعث علائم آسم می شود که می تواند هر ترکیبی از سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس و گرفتگی قفسه سینه باشد.

علائم بیماری آسم

علائم آسم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. گاهی اوقات علائم به طور قابل توجهی بدتر می شوند. این به عنوان حمله آسم شناخته می شود. علائم اغلب در شب یا در حین ورزش بدتر می شوند.

علائم شایع آسم عبارتند از:

• سرفه مداوم، به خصوص در شب
• خس خس سینه هنگام بازدم و گاهی هنگام دم
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس، گاهی اوقات حتی در هنگام استراحت
• سفتی قفسه سینه، تنفس عمیق را دشوار می کند.

برخی از افراد هنگام سرماخوردگی یا در طول تغییرات آب و هوا علائم بدتری خواهند داشت. سایر محرک ها می تواند شامل گرد و غبار، دود، بخار، گرده علف و درختان، خز و پرهای حیوانات، صابون های قوی و عطر باشد.

علائم می تواند ناشی از شرایط دیگر نیز باشد. افرادی که علائم دارند باید با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی صحبت کنند.

علت بیماری آسم

بسیاری از عوامل با افزایش خطر ابتلا به آسم مرتبط هستند، اگرچه یافتن یک علت منفرد و مستقیم اغلب دشوار است.

• اگر سایر اعضای خانواده نیز آسم داشته باشند – به ویژه یکی از بستگان نزدیک، مانند والدین یا خواهر و برادر، احتمال آسم بیشتر است.
• احتمال آسم در افرادی که سایر بیماری های آلرژیک مانند اگزما و رینیت (تب یونجه) دارند، بیشتر است.
• شهرنشینی با افزایش شیوع آسم مرتبط است، احتمالاً به دلیل عوامل متعدد شیوه زندگی.
• وقایع در اوایل زندگی بر ریه های در حال رشد تأثیر می گذارد و می تواند خطر ابتلا به آسم را افزایش دهد. این موارد شامل وزن کم هنگام تولد، نارس بودن، قرار گرفتن در معرض دود تنباکو و سایر منابع آلودگی هوا و همچنین عفونت های تنفسی ویروسی است.
• همچنین تصور می‌شود قرار گرفتن در معرض طیفی از آلرژن‌ها و محرک‌های محیطی خطر ابتلا به آسم را افزایش می‌دهد، از جمله آلودگی هوای داخل و خارج از منزل، کنه‌های گرد و غبار خانگی، کپک‌ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، بخار یا گرد و غبار.
• کودکان و بزرگسالانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم هستند.

درمان بیماری آسم

آسم قابل درمان نیست، اما چندین روش درمانی وجود دارد. رایج ترین درمان استفاده از دستگاه تنفسی است که دارو را مستقیماً به ریه ها می رساند.

استنشاق‌ها می‌توانند به کنترل بیماری کمک کنند و افراد مبتلا به آسم را قادر می‌سازند از یک زندگی عادی و فعال لذت ببرند.

دو نوع اصلی استنشاق وجود دارد:

• گشادکننده‌های برونش (مانند سالبوتامول)، که راه‌های هوا را باز می‌کنند و علائم را تسکین می‌دهند. و
• استروئیدها (مانند بکلومتازون) که التهاب مجاری هوا را کاهش می دهند، که علائم آسم را بهبود می بخشد و خطر حملات شدید آسم و مرگ را کاهش می دهد.

افراد مبتلا به آسم ممکن است نیاز داشته باشند که هر روز از دستگاه تنفسی خود استفاده کنند. درمان آنها به فراوانی علائم و انواع استنشاقی های موجود بستگی دارد.

استفاده از دستگاه تنفسی به خصوص برای کودکان و در مواقع اضطراری می تواند دشوار باشد. استفاده از دستگاه اسپیسر استفاده از استنشاق آئروسل را آسان تر می کند. این به دارو کمک می کند تا راحت تر به ریه ها برسد. اسپیسر یک ظرف پلاستیکی است که در یک انتها یک دهانه یا ماسک و در سر دیگر آن سوراخی برای دستگاه تنفس قرار دارد. یک اسپیسر خانگی که از یک بطری پلاستیکی 500 میلی‌لیتری ساخته شده است، می‌تواند به اندازه اسپیسرهای تجاری مؤثر باشد.

پیشگیری از بیماری آسم

پیشگیری از بیماری آسم به طور کامل ممکن نیست، اما اقدامات متعددی وجود دارد که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آسم و کنترل علائم در افراد مبتلا کمک کند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری اشاره می‌کنم:

1.کنترل آلرژی ها:

شناسایی و اجتناب از آلرژن‌ها: اگر به مواد خاصی مانند گرد و غبار، گرده گیاهان، کپک‌ها، شوره حیوانات خانگی یا غذاهای خاص آلرژی دارید، سعی کنید از تماس با آن‌ها اجتناب کنید.
استفاده از دستگاه تصفیه هوا: در منزل و محل کار از دستگاه‌های تصفیه هوا با فیلتر HEPA استفاده کنید تا آلودگی‌های موجود در هوا را کاهش دهید.
شستشوی منظم رختخواب: رختخواب خود را به طور مرتب با آب داغ بشویید تا از تجمع گرد و غبار و کنه های گرد و غبار جلوگیری کنید.
پرهیز از نگهداری حیوانات خانگی: اگر به شوره حیوانات خانگی آلرژی دارید، بهتر است از نگهداری آن‌ها در منزل خودداری کنید.

2.کنترل عوامل محیطی:

پرهیز از دود سیگار: دود سیگار یکی از محرک‌های قوی آسم است، بنابراین از سیگار کشیدن خودداری کنید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران نیز اجتناب کنید.
کاهش آلودگی هوا: در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است، از فعالیت در فضای باز خودداری کنید و تا حد امکان در منزل بمانید.
حفظ رطوبت مناسب در منزل: رطوبت زیاد یا کم می‌تواند باعث تشدید آسم شود، بنابراین سعی کنید رطوبت منزل را در محدوده مناسب (30-50 درصد) حفظ کنید.
پرهیز از مواد شیمیایی محرک: از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند مواد شوینده قوی، اسپری‌های مو و مواد رنگی که می‌توانند باعث تحریک مجاری تنفسی شوند، اجتناب کنید.

3.تقویت سیستم ایمنی بدن:

تغذیه سالم: یک رژیم غذایی سالم و متعادل که غنی از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل باشد، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
ورزش منظم: ورزش منظم به تقویت ریه‌ها و بهبود عملکرد سیستم تنفسی کمک می‌کند، اما قبل از شروع هر نوع ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.
خواب کافی: خواب کافی و باکیفیت به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و از بروز بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
مدیریت استرس: استرس می‌تواند باعث تشدید آسم شود، بنابراین سعی کنید استرس خود را با روش‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق مدیریت کنید.

4.اقدامات دیگر:

شیردهی با شیر مادر: در نوزادان، شیردهی با شیر مادر در 6 ماهه اول زندگی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به آسم کمک کند.
واکسیناسیون: واکسن آنفولانزا و پنوموکوک می‌تواند از عفونت‌های تنفسی که باعث تشدید آسم می‌شوند، پیشگیری کند.
مراجعه منظم به پزشک: اگر علائم مشکوکی دارید، به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا در صورت ابتلا به آسم، درمان مناسب را دریافت کنید.

بیماری آسم چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص بیماری آسم بر اساس ترکیبی از عوامل مختلف از جمله علائم،سابقه پزشکی و نتایج آزمایشات انجام میشود. پزشک برای تشخیص آسم معمولا مراحل زیر را طی می کند:

1.بررسی علائم و سابقه پزشکی:

علائم رایج آسم:تنگی نفس،خس خس سینه،سرفه،احساس سنگینی در قفسه سینه و محدودیت در فعالیت بدنی

سابقه خانوادگی:وجود سابقه آسم یا آلرژی در خانواده

محرک های احتمالی:شناسایی مواردی که علائم آسم را تشدید می کند.مانن:گرد و غبار،گرده گیاهان و ….

2.معاینه فیزیکی

با استفاده از گوشی پزشکی به صداهای ریه گوش می دهد تا وجود خس خس و ستیر صداهای غیر طبیعی را تشخیص دهد.

3.آزمایش های عملکرد ریه

اسپیرومتری:این آزمایش برای اندازه گیری حجم هوایی که می توانید بیرون دهید استفاده میشود.در افراد مبتلا به آسم،این حجم هوا معمولا کمتر از افراد سالم است.

پیک فلومتری:این دستگاه کوچک و قابل حمل به شما امکان میدهد تا حداکثر سرعت جریان هوای بازدمی خود را اندازه گیری کنید.

تست های تحریک:این تست ها برای تعیین اینکه آیا مواد خاصی مانند متاکولین یا ورزش باعث ایجاد علائم آسم در شما می شوندیا خیر،انجام می شود.

4.آزمایش های آلرژی

تست پوستی :این تست برای شناسایی آلرژن هایی که باعث واکنش آلرژیک در شما می شوند استفاده می شود.

آزمایش خون:این آزمایش برای اندازه گیری سطح پادتن خاصی در خون که نشان دهنده ی آلرژی هستند،انجام می شوند.

تشخیص قطعی آسم نیاز به ارزیابی کامل توسط پزشک متخصص است.خود تشخیصی ندهید و در صورت مشاهده علائم مشکوک به آسم ،حتما به پزشک مراجعه کنید.